پلی استایرن ها به سه دسته پلی استایرن معمولی یا GPPS , پلی استایرن مقاوم یا HIPS و پلی استایرن انبساطی یا EPS تقسیم میشوند که به دلیل خاصیت استحکام , وزن سبک , مقاومت در برابر ضربه و فشردگی , عایق حرارتی و برودتی بودن , قیمت مناسب و . . . کاربرد های زیادی دارند .
کاربرد های پلی استایرن عبارتند از:
- صنایع ساختمان سازی
- بسته بندی
- هنر و معماری
- صنایع کشاورزی
- محوطه سازی
سایر کاربرد های پلی استایرن که کمتر شناخته شده اند:
- دکوراسیون و معماری
- ساخت اسکله , قایق و سکو های شناور
- ساخت و ساز پل ها
- ریل گذاری و راه آهن
- راه سازی
- پرکردن استخر و فضای خالی
در این مقاله به کاربردهای کمتر شناخته شده ی پلی استایرن می پردازیم.
دکوراسیون و معماری
یکی از مواد نوین در صنعت ساختمان که این روزها در طراحی نما و دکوراسیون کاربرد پیدا کرده است , فوم پلی استایرن است.این ماده یک مواد مناسب برای جایگزین کردن عایق های سنتی و ابزار های طراحی نما و دکوراسیون مانند سنگ ,سیمان , گچبری و رابیتس است. از جمله مزایای کاربردی این متریال در دکوراسیون و معماری می توان به مواردی چون عایق حرارتی مناسب عایق رطوبتی در مقابل عوامل مخرب , عایق صوتی برای جلوگیری از انتقال صدا , الاستیسیته بالا جهت جلوگیری از ایجاد ترک , وزن کم و مقاومت در برابر آسیب های زلزله , قابلیت اجرا در طرح های متنوع و دلخواه , اجرای سریع و بی دردسر طرح ها , توجیه اقتصادی و کاهش هزینه های اجرا , قابلیت تغییر رنگ و شکل برای طراحی نمای ساختمان , مقاومت در برابر اشعه های مضر , باران اسیدی و یخ زدگی و نصب و اجرای سریع و راحت برای کاهش زمان پروژه اشاره کرد .
ریل گذاری و راه آهن
ریل راه آهن وقتی که بر روی خاک قرار می گیرد به دلیل عبور قطارها به خاک زیرین خود فشار آورده و باعث نشست خاک می گردد. به مرور زمان و پس از بارندگی های زیاد کم کم فضایی کاسه مانند در زیر ریل ایجاد می شود و خاک بدلیل اشباع شدن از آب تغییر شکل می دهد. این تغییر شکل در خاک می تواند باعث تخریب خط گردیده و در زمان حرکت قطار جان مسافران را به مخاطره اندازد . مرمت زیر سازی خطوط راه آهن یکی از متداول ترین عملیات سیستم راه آهن هر کشور است که سالیانه مخارج عمده ای را به خود اختصاص می دهد. بنابراین کاربرد روش هایی به منظور تقویت و تسلیح خاک بستر خط و افزایش قابلیت های ضعیف آن ، امری لازم و ضروری می باشد.
در این راستا یکی از روش هایی که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته ، کاربرد پلاستوفوم است. پلاستوفوم می تواند ساختاری ایجاد کندکه از افزایش تنش ها در لایه های زیرین جلوگیری کند . وزن کل سازه که سطح تنش ها را تعیین می کند را می توان با استفاده از پلاستوفوم به عنوان ماده زیرین پایه کاهش داد. همچنین استفاده از پلی استایرن زمان ساخت را به طور چشمگیری کاهش می دهد . در چند سال گذشته، شاهد بودیم که صنعت ریلی مزایای استفاده از محصولات پلی استایرن در ساخت سکوهای ریلی را به کار گرفته است . مواد سبک نیاز به حفاری پایه عمیق را از بین میبردو این ساختار امکان نصب سریع با پرسنل کمتر را فراهم میکند.
ساخت و ساز پل ها
انواع پلاستوفوم علاوه بر اینکه در پروژه های ساختمان سازی به منظور عایق کردن کف ، دیوارها و سقف استفاده می شوند، در سایر پروژه های ساخت و ساز به منظور پایه ریزی و استحکام بیشتر سازه نیز مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از انواع پروژه های عمرانی ، پل سازی می باشد . در ساخت پل ها از بلوک های پلاستوفوم در ابعاد و اندازه های مختلف استفاده می شود. پلاستوفوم به عنوان یک ماده پر کننده برای بستر پل به کار می رود. زمانی که قرار باشد از نفوذ پذیری بتن در برخی از قسمت ها جلوگیری شود استفاده از پلاستوفوم مناسب است. پس از اینکه نقشه پروژه پل سازی به پایان رسید ، زمان انتخاب مصالح ، علاوه بر بتن و میلگرد ، بلوک های پلاستوفوم در فهرست مصالح مورد نیاز قرار می گیرند.
استفاده از انواع پلاستوفوم در پل سازی ، مزایای زیادی را به همراه دارد . یکی از این مزایا ، کاهش بار وارد شده به کل سازه به دلیل وزن سبک آنها است . به جای اینکه از بلوک های بتنی برای پل سازی استفاده شود که حدود 2200 کیلو گرم وزن در هرمتر مکعب را به سازه وارد کند می‌توان وزن یک پل را تا صدها هزار برابر کاهش داد . کاهش وزن سازه پل با استفاده از بلوک های پلاستوفوم استاندارد در نهایت موجب کاهش هزینه های اجرای سازه نیز خواهد شد . این دقیقاً همان چیزی است که بسیاری از مهندسان و متخصصان پل سازی به دنبال آن هستند.
هزینه های نیروی کار و زمان بندی پروژه های ساختمانی به دلیل وزن سبک تر آن کاهش مییابد . عموما در پل سازی هزینه های نصب پلاستوفوم بسیار کمتر از هزینه های نصب بلوک بتنی هستند .
یکی دیگر از موارد مثبت استفاده از پلاستوفوم برای ساخت تکیه گاه پل این است که خراب نمی شود . استفاده از این بلوک ها، سازه های مقاوم تری را تولید می کنند و همچنین در طولانی مدت ، مصالح به کار رفته در پل هرگز دچار تخریب، فرسودگی و خوردگی نمی شوند . این امر به ویژه در مورد ساخت پل بسیار اهمیت دارد ، زیرا پل ها اغلب در محیط هایی قرار می گیرند که عناصر طبیعی اطراف آن ها را احاطه کرده است و این عوامل خارجی مانند خاک و رطوبت می توانند باعث تحمیل سایش و پارگی بر سازه های نگهدارنده پل شوند .
بلوک‌های عایق فوم را می‌توان برای ایجاد تکیه‌گاه‌های پل لایه‌بندی و شکل داد و پایه‌ای محکم را فراهم کردکه هم مقرون به صرفه‌تر و هم بهینه‌تر از سایر مواد پرکننده سنتی مانند خاک ، بتن و سنگ باشد.
اسکله , قایق و شناور ها
پانتون های فوم پلی استایرن(Polystyrene pontoons) از خواص شناور بودن و بادوام بودن پلی استایرن منبسط شده (EPS) استفاده می کنند.
امروزه این پانتون ها به دلیل خاصیت شناوری خوب، مقرون به صرفه بودن و سهولت سفارشی سازی در ساخت انواع اسکله های شناور، قایق ها و سکوهای شناور سفارشی و … کاربرد فراوانی دارند.
برخی از موارد استفاده از پانتون های شناور:
اسکله شناور: ایده آل برای اسکله های خصوصی و تجاری ، فراهم کردن سکوهای پایدار برای قایق ، جت اسکی و کایاک.
شناورها: در ساخت انواع شناورهای تفریحی ، ماهیگیری یا استراحت در دریاچه ها و برکه ها استفاده می شود.
آبزی پروری:درقفس ها و سکوهای شناور برای پرورش ماهی و سایر روش های آبزی پروری برای شناور شدن استفاده می شود.
توسعه اسکله: می توان از پلاستوفوم برای ایجاد گذرگاه های شناور ، تراس های رستوران یا سکوهای اجرا برای مناطق تفریحی کنار آب استفاده کرد.
ساختمان سازی و راه سازی
به کارگیری پلی استایرن در ساختمان ها نظیر استفاده آنها در پروژه های پل سازی، مزایای زیادی دارد. اصلی ترین هدفی که موجب می شود از بلوک های یونولیت در ساختمان استفاده گردد، کاهش اتلاف انرژی است. از این مصالح در ساخت سالن های تئاتر، سالن سخنرانی، کلیساها، استخر شنا، مجتمع های مسکونی، تجاری و حتی ویلاها استفاده می شود. به طور کلی در پروژه هایی که نیاز به جلوگیری از اتلاف انرژی ساختمان مورد توجه قرار داشته باشد، استفاده از انواع یونولیت سقفی یا یونولیت ضرورت دارد.
یکی از دلایل تخریب سطح جاده ها در فصل سرما،نفوذ آب و ایجاد رطوبت و یخ زدگی است.نفوذ آب در زمان بارندگی به لایه های زیر سطحی و نمناک کردن آن و سپس نفوذ هوای سرد موجب یخ زدگی می شود ، تکرار این اتفاق موجب تخریب سطح آسفالت شده و به همین جهت درکشورهای پیشرفته برای جلوگیری از نفوذ سرما از این محصول در زیرسازی جاده ها استفاده میکنند. عایق EPS به دلیل برخورداری از استحکام فشاری بالا، میزان جذب بسیار پایین رطوبت و مقاومت در برابر پوسیدگی، گزینه بسیار مناسبی در حوزه راه سازی به عنوان عایق در زیرسازی جاده ها و پیاده روها و زیرسازی باند فرودگاه میباشد.
